. پرداخت از قبل[1]
پرداخت قبلی یکی دیگر از روش هایی است که در تجارت بین الملل مورد استفاده قرار می گیرد. مطابق این روش،ابتدا خریدار بهای کالاها و یا خدمات مورد نظر را به صورت نقدی پرداخت می کندو فروشنده پس از اطمینان از واریز وجه به حسابش، نسبت به ارسال کالا یا انجام خدمات اقدام می کند. برخلاف روش «حساب باز» در روش «پرداخت قبلی» ریسک معامله بر دوش خریدار سنگینی می کند چرا که اگر فروشنده از تسلیم کالا یا انجام خدمات خودداری کند، خریدار تنها می تواند در مراجع قضایی و یا یک مرجع داوری(در صورت ذکر شرط داوری در قراردادپایه) طرح دعوا کند.و همان طور که می دانیم طرح دعوی قضایی یا حل اختلاف در داوری برای خریدار پرهزینه و وقت گیر است. لذا این روش به ندرت در مراودات تجاری کاربرد دارد وکاربرد آن معمولاً زمانی است که حجم خرید خیلی پایین است مثل خرید کتاب و مجله از شرکت ها و مراکز علمی معتبر. بعضی مواقع نیز فروشنده دارای قدرت انحصاری در تولید و عرضه یک محصول است و خریداران مجبورند براساس تدابیر وی اقدام کنند. گاهی روش پرداخت قبلی با توضیحی که بیان شد با «پیش پرداخت[2]» که اصولاً در قراردادها پیش بینی می شود اشتباه گرفته می شود. باید توجه داشت که پیش پرداخت یعنی پرداخت بخشی از ثمن معامله که معمولاً از 5 تا 20درصد کل مبلغ قرارداد متغیر است. این پیش پرداخت قبل از ارسال کالا و یا انجام خدمات به فروشنده پرداخت و در مقابل آن ضمانت نامه بانکی از وی دریافت می گردد. پیش پرداخت ابزاری است تا فروشنده بتواند مواد اولیه برای تولید کالا تهیه کند. در حالی که در شیوه پرداخت قبلی کل مبلغ به فروشنده پرداخت می گردد آن هم بدون اخذ ضمانت نامه بانکی از وی.[3]
3.روش وصولی(برات وصولی اسنادی)[4]
در روش وصولی برخلاف دو روش پیشین که بانک ها صرفاًدریافت وجه را بر عهده دارند، بانک ها بیشتر نقش واسطه را بین خریدار و فروشنده ایفا می کنند تا خطرات عدم پرداخت و عدم ارسال کالا کاهش پیدا کند. در روش وصولی مدارک حمل به انضمام یک فقره برات به رؤیت یا مدت دار به وسیله بانک فروشنده به بانک خریدار ارسال می شود. اگر برات به رؤیت باشد زمانی اسناد حمل[5] در اختیار خریدار قرار می گیرد که وی مبلغ برات را نقداً کارسازی نماید و کل مبلغ قرارداد را به یک ارز معتبر بین المللی به بانک پرداخت کند و اگر برات مدت دار باشد زمانی که خریدار برات را قبولی نویسی نمود،بانک اسناد حمل را در اختیار وی قرار می دهد و برات به عنوان سندی تحویل فروشنده می شود. هرچند در روش وصولی بانک ها نقش فعالی بین طرفین ایفا می کنند ولی هرگز پرداخت وجه راتضمین نمی نمایند. روش وصولی نیز بیشتر به نفع خریدار می باشد چرا که این خطر وجود دارد که خریدار به هر دلیلی از پرداخت طبق شرایط مقرر در دستور وصول امتناع کند. این روش بعضاً در مواردی استفاده می شود که فروشنده تمایل دارد یک تأمین مالی کوتاه مدت در اختیار خریدار قرار دهد تا خریدار به کالاو اسناد حمل دسترسی پیدا کند و آن را بفروشد و بعداً مبلغ برات را در سررسید پرداخت کند.
4.روش اعتبار اسنادی[6]
در حال حاضر مهم ترین و رایج ترین روش پرداخت بین المللی اعتبار اسنادی یا همان ال سی است. در اعتبار اسنادی با وساطت بانک ها منافع فروشنده و خریدار تا حداکثر میزان ممکن تضمین می شود. در این روش صادر کننده وجه کالا را تنها پس از ارائه اسناد حمل به بانکی در کشور خود،(مطابق با شرایطی که در اعتبار آمده است) دریافت خواهد نمودو بدین وسیله ریسک عدم پرداخت از طرف خریدار حذف می شود. در مقابل فروشنده نیز برای دریافت وجه کالایش باید حتماً شرایط مندرج در اعتبار اسنادی را رعایت نمایند و در صورتی که اسناد حمل مغایر با شرایط متن اعتبار باشد،وی نمی تواند وجه کالا را دریافت دارد. در مجموع سیستم پرداخت در اعتبار اسنادی به گونه ای است که تقریباً موازنه منافع طرفین را برقرار نموده و می تواند منافع هر دو طرف را حفظ کند. درمورد روش اعتبار اسنادی در بخش بعدی به تفصیل توضیح داده خواهد شد.
بخش سوم: تعریف و ماهیت اعتبار اسنادی
گفتار اول: تعریف
در ماده 2 مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی مندرج در نشریه شماره 600 اتاق بازرگانی بین المللی تجدید نظر سال 2007 میلادی، اعتبارات اسنادی به این شکل تعریف شده است: « اعتبار یعنی هرگونه ترتیباتی به هر نام یا توصیفی که در برگیرنده ی تعهد قطعی و برگشت ناپذیر بانک گشاینده[7] نسبت به پذیرش پرداخت اسناد ارائه شده طبق شرایط اعتبار است. پذیرش پرداخت یعنی:
الف) پرداخت به محض رؤیت اگر اعتبار در مقابل پرداخت قابل استفاده باشد.
ب) قبول تعهد پرداخت مدت دار و پرداخت آن در سررسید اگر اعتبار در مقابل پرداخت مدت دار قابل استفاده باشد.
ج) پذیره نویسی براتی که ذینفع صادر نموده و پرداخت وجه آن در سررسید اگر اعتبار در مقابل پذیره نویسی قابل استفاده است.
عواملی که در این تعریف از اعتبار اسنادی وجود دارند به این شرح می توان بیان کرد:
- خریدار یا همان متقاضی اعتبار[8] یعنی کسی که از بانک خودش تقاضا می کند اعتباری برایش گشایش شود.
- بانک باز کننده اعتبار که اعتبار را طبق مواد و شرایطی که مشتری تعیین می کند به طور مستقیم یا از طریق یک بانک دیگر در خارج که کارگزار[9] نامیده می شود به نفع فروشنده باز می کند.
- فروشنده کالا ویا انجام دهنده خدمات که پس از گشایش اعتبار اسنادی به او ذینفع اعتبار[10] گفته می شود واعتبار اسنادی به نفع او گشایش می شود. ذینفع همان ارائه دهنده ی اسناد می باشد.
- بانک پرداخت کننده وجه اعتبار که ممکن است بانک گشاینده یا کارگزار وی و یا یک بانک دیگر باشد که در اصطلاح به آن بانک تعیین شده[11] نیز گفته می شود.
نکته قابل توجه در این تعریف این است که تعهد بانک به پرداخت، مشروط و محدود به میزان،مدت و شرایطی است که در متن اعتبار اسنادی ذکر شده است.،چه این شرایط با قراردادپایه بین خریدار و فروشنده مطابقت داشته باشد و یا نداشته باشد.